Πιστεύω αυτό που θέλω να πιστέψω
Λίγο απλοϊκά τα παρακάτω, Κι όμως είναι απαραίτητο να τα ‘χουμε στο νου μας για να μη ξοδευόμαστε σε άσκοπους καυγάδες, θυμό και στεναχώριες.
Ο άνθρωπος πιστεύει αυτό που θέλει να πιστέψει. Αυτό είναι γνωστό θα μου πείτε. Ναι είναι γνωστό, όμως θεωρούμε ότι ισχύει για τους άλλους. Όχι για τον εαυτό μας.
Εμείς νομίζουμε ότι πιστεύουμε αυτό που στηρίζεται επαρκώς από τεκμήρια και λογικά επιχειρήματα. Άλλωστε, και λογικοί είμαστε και τα τεκμήρια αναγνωρίζουμε.
Τρίχες.
Όλοι πιστεύουμε αυτό που θέλουμε.
Μέρος 1ο (εκλαϊκευμένη προσέγγιση)
Αυτό ερμηνεύεται με τις παρακάτω σκέψεις:
1) Ένας λόγος είναι ότι δεν ορίζεται κοινά η έννοια του "λογικού", όπως και του "τεκμηρίου".
Δηλαδη ακόμα και αυτές οι έννοιες (λογική, τεκμήριο), ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως ανάλογα με τη θέλησή μας. Λογικό είναι αυτό που θέλω εγώ (ή, η κοινωνία μου) και τεκμήριο είναι αυτό που εγώ θέλω (ή, η κοινωνία μου) να αποτελεί τεκμήριο. Πχ, λέμε συνεχώς ‘’άλλη εποχή, άλλη κοινωνία’’, εννοώντας ότι η λογική των πραγμάτων είναι κάτι… εποχιακό.
2) Επίσης, η επιλεκτική συλλογή τεκμηρίων εντάσσεται και αυτή στο πνεύμα του ‘’θέλω’’. Συνήθης περίπτωση κριτηρίου λογικότητας, είναι κι εδώ η κοινωνία. Αυτό που θέλει μια κοινωνία να είναι λογικό. Μη μπούμε σε παραδείγματα τώρα (βλ, γερμανική, γιαπωνέζικη, ιρανική κοινωνία, κλπ)
3) Επίσης να μην ξεχνάμε ότι όλοι οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας συμφωνούν ότι κάθε ένας μας, θεωρεί ότι είναι ο φορέας της "κοινής λογικής". Άρα ‘’υπάρχουν’’ τόσες ‘’λογικές’’ όσοι και εμείς.
4) Η επιστημονικότητα ενός επιχειρήματος επίσης, δεν έχει κι αυτή ιδιαίτερη αξία, αφού, η μία επιστημονική θεωρία ή ανακάλυψη αναιρεί την προγενέστερη και συχνότατα επιστημονικό είναι αυτό που θέλει να είναι η κοινωνία (βλ. πόσες θεωρίες λατρεύονται ως επιστημονικές θέσεις, από την εξελικτική, έως το γκέι γονίδιο) κοκ. Επίσης αυτός που δεν ‘’θέλει’’ να πιστέψει ένα επιστημονικό δεδομένο, τίποτα δεν είναι ικανό να του αλλάξει γνώμη. Για παράδειγμα πάρτε αυτούς που ισχυρίζονται (και είναι πάρα πολλοί), ότι η γη είναι επίπεδη (flat earth society) και ότι η ‘’σφαιρική γη’’, είναι προϊόν συνομωσίας.
Μέρος 2ο (ακόμα πιο εκλαϊκευμένη προσέγγιση)
Θα μπορούσαμε να εκλαϊκεύσουμε το λόγο ακόμα περισσότερο λέγοντας ότι η ανυπαρξία τεκμηρίων και λογικής, αποδεικνύονται διά της ατόπου απαγωγής.
Δηλαδή.
Εάν
1) τα ‘’τεκμήρια’’ είναι τεκμήρια για όλους
και
2) η ‘’λογική’’ είναι μία και μοναδική,
τότε,
δύο άνθρωποι βασιζόμενοι στα στοιχεία και στη λογική, θα 'πρεπε να καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα. (Δεν τίθεται θέμα εδώ IQ, μορφωτικού επιπέδου, γνώσεων κλπ. δεδομένου ότι, όλοι οι "έξυπνοι και μορφωμένοι" δεν κάνουν τις ίδιες επιλογές, ούτε όλοι οι "ηλίθιοι και αγράμματοι" δεν κάνουν τις ίδιες επιλογές . Πχ το ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ, ψηφίζεται και από τους μεν και από τους δε).
Άρα ΑΤΟΠΟΝ πράγμα η επίκλησις τεκμηρίων και λογικής (όπως επίσης και μορφωτικού ή κοινωνικού επιπέδου).
Μέρος 3ο (εκλαϊκευμένο συμπέρασμα)
Άρα λοιπόν κάθε ένας μας, αφού ‘’επιλέξει’’ από χιλιάδες ερεθίσματα γύρω του, θα ‘’πιστέψει’’ ως αληθινά και θα ακολουθήσει, αυτά που ΘΕΛΕΙ.
Συνεπώς, ας μην αναλωνόμαστε σε εμπαθείς διαλόγους. Μη θυμώνουμε με τα "θέλω" των γύρω μας. Πάντα θα "θέλουν" διαφορετικά από εμάς. Συνυπάρχουμε μόνο διότι κάποια ελάχιστα "θέλω" συμπίπτουν, ενώ κάποια άλλα μικρά ‘’θέλω’’, τα θυσιάζουμε για να πετύχουμε το "θέλω να συνυπάρχω".
Φυσικά δεν θυσιάζουμε όλα τα θέλω μας στον βωμό της συνύπαρξης, γι αυτό και δημιουργούμε κοινωνικές και ιδεολογικές υπο-ομάδες. τάξεις, ιδεολογίες, κόμματα, κλπ.
Να συνυπάρχουμε δηλαδή, αλλά όχι και με όλους ρε αδερφέ!
Πάντως το κριτήριο αληθινότητας και ερμηνείας των πάντων, παραμένει πάντα το ίδιο "τι θέλω". Κι αυτό, άσχετα με το αν το παραδεχόμαστε ή όχι.
Ένα εξαιρετικό πρόσφατο παράδειγμα υποκειμενικής ερμηνείας των τεκμηρίων και της λογικής είναι το σκοπιανό. Εδώ έχουμε 5 χαρακτηριστικές ομάδες.
- Οι αριστεροί από φιλοσοφία είναι αυτοί που είναι. Εθνομηδενιστές.
- Οι δεξιοί κι αυτοί συμφωνούν με τους αριστερούς από συμφέρον. Υλιστές.
- Οι ουδέτεροι ‘’πατριώτες’’ οι οποίοι στην πραγματικότητα αδιαφορούν αλλά καλύπτονται με επιχειρήματα τύπου “όλα είναι συμφωνημένα”. Συναινούν με την απραξία τους χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι η απραξία δεν είναι ουδετερότητα, αλλά είναι συναινετική στάση χειρότερη από των εθνομηδενιστών.
- Οι ‘’δεν γνωρίζω, δεν απαντώ’’ (Έχουν κι αυτοί επιχειρήματα και λογική).
- Τέλος υπάρχουν και κάποιοι λίγοι απροσάρμοστοι κι ελεύθεροι οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να υποστούν θυσία για τις απόψεις τους.
Όλές οι παραπάνω ομάδες έχουν λογική που την στηρίζουν σε τεκμήρια.
Μέρος 4ο (σοφιστικέ συμπέρασμα)
Είναι τόσο ισχυρό το θέλω του ανθρώπου σήμερα, που φτάνει στο σημείο να θέλει να μη θέλει.
Δηλαδή, ΟΥΤΕ καν αυτό το ‘’θέλω’’ δε θέλει ο άνθρωπος σήμερα να αποτελεί δική του πράξη. Στο πλαίσιο της αδυναμίας κατανόησης της ύπαρξης και της απόλυτης φιλαυτίας του, έχει αποποιηθεί την ευθύνη ακόμα και του ‘’θέλω’’. Δεν θέλω λέει, εγώ, άλλος θέλει μέσα μου που δεν είμαι εγώ. Εγώ είμαι άλλος. Δεν υπάρχει εγώ, όπως δεν υπάρχει και κάτι δικό μου (Κώστας Αξελός).
Πλήρης απενοχοποίηση του εγώ. Δεν είμαι εγώ που θέλω (αλλά είμαι εγώ που απολαμβάνω).
Οι γνήσιοι εκφραστές-στοχαστές της δυτικής μηδενιστικής σκέψης που έχουν επηρεάσει και όλη τη Δύση, ορίζουν ότι ο κόσμος και η ύπαρξη είναι ένα παιχνίδι. Παιχνίδι σημαίνει ότι ο κόσμος δεν έχει ένα νόημα που να του είναι εξωτερικό δεν υπακούει σε κανόνες που του έχουνε θέσει, αλλά όλοι οι κανόνες, όλα τα νοήματα και όλες οι αφέλειες, λαμβάνουν χώρα μέσα στον κόσμο, ο οποίος δεν υπάρχει λόγω φύσης, ή λόγω Θεού, ή λόγω ανθρώπου, ή κάτι άλλου, αλλά αυτό-εξελίσσεται σαν παιχνίδι. Δεν έχουμε δηλαδή πια, ύπατο αρμοστή και ζούμε, αλλά μας μένει να σκεφτούμε τον κόσμο όχι πια σαν νόημα, όχι πια σαν κάτι το ανόητο, όπως ήταν στη μόδα στα μέσα του αιώνα, αλλά σαν παιχνίδι που ξεδιπλώνεται χωρίς ''γιατί'' χωρίς ''επειδή''.
Σε αυτό το πλαίσιο μηδενιστικής σκέψης, όπου ‘’το όλον ταυτίζεται με το τίποτα και το τίποτα με το όλον’’ (Κ. Αξελός) και η αξία των τεκμηρίων και της λογικής γίνεται απελπιστικά ουτοπική, αν οδηγεί σε τίποτα άλλο παρά μια ζωώδη επιβίωση ενός ακόμα είδους, από το οποίο ενίοτε και απρόσμενα, δύναται να ξεπηδούν ποιητές, μουσικοί και ζωγράφοι.
Μέρος 5ο (ερωτήματα και πιθανές απαντήσεις)
Το θεμελιώδες ερώτημα, ακόμα και για τους μηδενιστές στοχαστές βέβαια είναι, γιατί εγώ, (ή τέλος πάντων αυτό που θέλει αντί για μένα), θέλω το ένα και όχι το άλλο. Δηλαδή, ποιοι οι όροι του παιχνιδιού, αφού δε νοείται παιχνίδι δίχως όρους.
Εύκολα κάποιος θα απαντήσει ότι "θέλω αυτό που με ευχαριστεί". Ωραία λοιπόν. Τώρα η ερώτηση διαφοροποιείται λίγο.
Γιατί εμένα ευχαριστεί κάτι που δεν ευχαριστεί τον άλλο;
Σε αυτό το ερώτημα, μια μόνο ικανοποιητική απάντηση υπάρχει.
Διότι είμαστε ως άνθρωποι ένα θαύμα ελευθερίας θέλησης και έχουμε φυτεμένη μέσα μας τη δυνατότητα να επιλέγουμε ΜΕ ΤΙ θα ευχαριστηθούμε (όχι αυτό που θα μας ευχαριστήσει).
Παραδείγματα:
1) Ένας γάιδαρος, ποτέ δε θα επιλέξει ουίσκι ή κάπνισμα. Ο άνθρωπος επιλέγει να τον ευχαριστεί το ουίσκι και το κάπνισμα.
2) Διαλέγω ‘’να με ευχαριστούν οι φακές’’ και όχι ‘’διαλέγω τις σπαλομπριζόλες επειδή με ευχαριστούν’’.
3) Διαλέγω να με ευχαριστεί το σεξ με το αντίθετο φύλο, διαλέγω να με ευχαριστεί το σεξ με το ίδιο φύλο. Δε με διαλέγει αυτό, επειδή ‘’αντικειμενικά’’ είναι πιο ευχάριστο. Εγώ μπορώ και το επιλέγω. Ένας γάιδαρος δεν μπορεί να επιλέξει σεξ με άλλο γάιδαρο ίδιου ή διαφορετικού φύλου.
Μέρος 6ο (εξυπνάδες)
Και οι ερωτήσεις δεν έχουν τελειωμό ...
Αλλά πάλι, μην απογοητευόμαστε, αφού
‘’It is not the answer that enlightens, but the question’’
‘’I've always been suspicious of collective truths"
(Eugène Ionesco)
Μέρος 7ο (βαριά φιλοσοφία)
Καταλήγουμε λοιπόν.
Τα θέλω μας δεν είναι απλά κάποιες επιλογές που κάνουμε. Τα θέλω μας είναι αυτό που επιλέγουμε να είμαστε και αυτό που επιλέγουμε να γίνουμε. Είναι και το παρόν αλλά και η προοπτική μας.
Η χρήση λοιπόν της λογικής και των επιχειρημάτων στη δικαιολόγηση των πιστεύω μας, είναι στην πραγματικότητα προσπάθεια δικαιολόγησης των θέλω μας. Δικαιολόγηση του εαυτού μας. Δεν είναι εύκολο να αποδεχθούμε τη ρηχότητα του κυνικότατου ‘’θέλω’’.
Γι αυτο και η προσπάθεια να επηρεάσουμε κάποιον με λογική και επιχειρήματα, στοχεύει στο χειρισμό του άλλου προς όφελός μας, ή απλά ομοίωσή του με την αθλιότητά μας, για να μην είμαστε μόνοι.
Για να γίνει κάποιος σαν εμάς, μόνο ένας τρόπος υπάρχει. Κι αυτός είναι, ΝΑ ΘΕΛΕΙ να γίνει σαν και μας. Να επιλέξει να ομοιωθεί με μας.
Αν δεν το κάνει, ή δεν αποτελούμε αξιόλογο πρότυπο, ή ‘’Μεταξύ ἡμῶν καί ὑμῶν χάσμα μέγα ἐστήρικται’’.