H καινοτομία είναι πάντα τεχνολογική;

Έχετε παρακολουθήσει ημερίδες με θέμα την καινοτομία; Συζητήσεις, ή εκπομπές;

Στο πάνελ των ομιλητών είναι μόνο τεχνοκράτες. Λογικό θα μου πείτε. Αφού όταν μιλάμε για καινοτομία, εννοούμε πάντα τεχνολογική καινοτομία. Λες και όλα τα είχαμε εξασφαλίσει και μας έμειναν μόνο οι ιδέες και η υλοποίησή τους.

Γενικά δηλαδή, έχουμε την εσφαλμένη εντύπωση ότι, η καινοτομία σχετίζεται με την τεχνολογία και η τεχνολογία με την ευημερία. Τουλάχιστον στην εποχή μας. Και ως ένα βαθμό, αυτό έχει μία βάση.

Ας συνεχίσουμε τη σκέψη μας με αυτό το δεδομένο. Ότι δηλαδή η τεχνολογική καινοτομία είναι καλό πράγμα και πάμε τώρα γενικά στους τρόπους που εφαρμόζουμε προκειμένου να αυξήσουμε την καινοτομία.

Η τεχνολογική καινοτομία στηρίζεται στο προσωπικό που θα καινοτομήσει.Υπάρχουν 2 τρόποι να είναι μια κοινωνία τεχνολογικά καινοτόμα.

1) Να αποτελείται από άτομα φύσει καινοτόμα και εργατικά, τύπου ‘’μπομπ ο μάστορας’’ και

2) Να αποτελείται από άτομα που θα πεισθούν και θα προσπαθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Που θα πεισθούν να θέλουν να προσπαθούν να είναι καινοτόμα.

Εξετάζουμε μόνο τη 2η περίπτωση αφού η 1η είναι ουτοπική.

Πώς κάποιος θα αποκτήσει τη δυνατότητα να θέλει να καινοτομήσει;

Διευκρινίζω. Όχι να θέλει, αλλά να έχει τη δυνατότητα να θέλει.

Ένας τρόπος είναι η παροχή ιδιοτελών κινήτρων (χρημάτων, αξιοκρατία). Διαφορετικά ελλείψει ιδιοτελών κινήτρων, κανείς δεν είναι διατεθειμένος να προσφέρει, εκτός κι αν, έχει υψηλή καλλιέργεια, μέσα προσπορισμού και ελεύθερο χρόνο.

Αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι η παροχή ιδιοτελών κινήτρων είναι δεδομένη (δηλαδή η πολιτεία προωθεί και ανταμείβει τους καινοτόμους), αν η καινοτομία είναι τεχνολογική, πάλι δεν προσφέρει στην ανθρωπότητα.

Τι παραπάνω περιμένουμε από την περαιτέρω ανάπτυξη της τεχνολογίας που δεν έχει ήδη δοκιμαστεί και αποτύχει. Ο 2ος ΠΠ και η σημερινή παγκόσμια κρίση έχουν νομίζω βάλει την ταφόπλακα σε κάθε είδους αξία της καινοτομίας στον τεχνολογικό τομέα.

Θέλω να πω ότι μια καλή ιδέα ειναι να αναζητήσουμε καινοτομία στον τομέα της πολιτισμικής ανόδου του ανθρώπινου δυναμικού αφού όσα κυβερνο-συστήματα και τεχνο-συστήματα κι αν αναπτύξουμε, ο αδύναμος κρίκος θα είναι πάντα ο άνθρωπος. Όσο πιο αδύναμος είναι αυτός, τόσο πιο αδύναμα θα είναι τα συστήματα υπό την έννοια ότι θα στρέφονται εναντίον της προσδοκώμενης ευημερίας και τελικά εναντίον του.

Κάποιοι θα βιαστούν να διαμαρτυρηθούν και να πουν ‘’τι λες τώρα’’, ‘’ο άνθρωπος έχει πάει στο φεγγάρι’’, ‘’η ιατρική έχει κάνει θαύματα’’ και άλλα τέτοια.

Όμως:

1) Ξεχνούν τη μάστιγα των αυτοάνοσων, τη μάστιγα των ψυχικών νόσων, τη μάστιγα του καρκίνου, του aids κλπ. εξαιτίας της τεχνολογικής καινοτομίας.

2) Ξεχνούν ότι όλα αυτά τα ‘’επιτεύγματα’’, αφορούν σε λιγότερο από 10-20 % του πληθυσμού του πλανήτη*

3) Ξεχνούν ότι ο άνθρωπος, όχι μόνο δεν έγινε πιο άνθρωπος, αλλά έγινε πιο ζώο, αφού ανέκαθεν πολεμούσαμε μεταξύ μας αλλά ποτέ τόσο μαζικά και βίαια, ούτε φαντάζομαι να υπήρξε πιο κοινωνιοπαθής κοινωνία από τη δικιά μας.

4) Ξεχνούν ότι ποτέ άλλοτε δεν είχαμε την τεχνολογική δυνατότητα να παράγουμε τροφή για 100 πλανήτες και ταυτόχρονα να πεθαίνουν εκατομμύρια από την πείνα.

Ας μπω όμως στο ψητό.

Η πραγματική καινοτομία στο δημόσιο χώρο, θα ήταν η συνεχής επιμόρφωση του προσωπικού σε τομείς φιλοσοφίας, ψυχολογίας, κοινωνιολογίας, ιστορίας, τέχνης (κοινωνικών δηλαδή επιστημών). Έτσι δημιουργούνται κοινωνίες με υψηλή καλλιέργεια.

Αν αυτές οι κοινωνίες, εκτός από πνευματικά ισχυρές, γίνουν ταυτόχρονα και ισχυρές τεχνολογικά (εξαιρετικά πιθανό), έχει καλώς**. Αν δε γίνουν και πολεμηθούν από ισχυρούς βαρβάρους (εξαιρετικά απίθανο), τότε τι είχαμε, τι χάσαμε.

Υποσημειώσεις:

* Για να ζει ένας ευρωπαίος με στοιχειώδη μέσα (ψυγείο, κουζίνα, tv), πεθαίνουν 5 αφρικανοί, δεδομένου ότι, οι πόροι που καταναλώνονται για την ευζωία των Δυτικών, φυσικά δεν προέρχονται από το τεχνο-σύστημα που ρυθμίζει τις κοινωνίες τους, αλλά από τους πραγματικούς πόρους του τρίτου κόσμου (διότι αυτό το τεχνοσυστημα, ως φαντασίωση, δεν έχει τέτοια ικανότητα εφόσον τα στομάχια εξακολουθούν να θέλουν πραγματικό φαΐ για να τραφούν κι όχι ομόλογα). Ακούγονται λίγο κομμουνιστικά αυτά αλλά, η αλήθεια είναι αλήθεια, ανεξάρτητα ποιος την καπηλεύεται.

** Στην κλασική αρχαιότητα πυλώνας της εκπαίδευσης ήταν η φιλοσοφία. Αυτή νοηματοδοτούσε τις λοιπές φυσικές επιστήμες (μαθηματικά, μηχανική, ιατρική, αστρολογία, αρχιτεκτονική, γεωργία, τέχνες, στρατηγική). Η καινοτομία τότε αποσκοπούσε κυρίως στην πολιτισμική ανάπτυξη της κοινωνίας. Καινοτόμος ήταν αυτός που με κάποια καινή “ιδέα”, προσεγγιζε λιγο τον κατ’ αλήθειαν βίο. Τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος ζώντας, θα γινόταν κοινωνός (κατά το δυνατο) της αλήθειας ή του νοήματος της ζωής. Η φιλοσοφική σκέψη αποτέλεσε το κέντρο. Θεολογική σκέψη θα μπορούσαμε να πούμε. Κι αυτό διότι οι φιλόσοφοι τότε, στην ουσία θεολογούσαν, παρότι η θεολογία γρήγορα αντικαταστάθηκε από την πολιτική φιλοσοφία (νομίζω αυτό το “κατόρθωμα” χρεώνεται στον Πλάτωνα που τα βρήκε μπαστούνια με τους θεούς του και άλλαξε στοχαστική ρότα).

NAΛ