Η κόλαση ως έλλειψη νοήματος

2025-04-06 15:58

 

Μια βδομάδα πριν την Μ. εβδομάδα και όπου να ‘ναι (όπως κάθε χρόνο) θα ξεκινήσουν τα αθεϊστικά δημοσιεύματα. Είπα φέτος να τα προλάβω.

Λοιπόν.

Κάθε χώρα έχει στρατευμένους άθεους. Η Αγγλία και γενικά ό δυτικός κόσμος, έχει τον Ντόκινς. Η Ελλάδα έχει τον Τατσόπουλο. Δεν είναι οι μόνοι, απλά είναι οι ‘’καθ’ ημάς’’, πιο εμβληματικοί. Πολλοί θα αναρωτηθούν δικαίως ‘’γιατί τόση μαχητικότητα’’ στο θέμα της προώθησης της αθεΐας. Δεν αρκεί κάποιος να είναι απλά, άθεος; Πρέπει να είναι και στρατευμένος μαχητής των θρησκειών και δη του χριστιανισμού; Είναι ο αθεϊσμός, ακόμα ένα ιδεολόγημα υπέρ του οποίου, κάθε συνεπής ιδεολόγος, επιβάλλεται να μάχεται;

Αντιπαθώντας βαθιά κάθε χλιαρότητα (κατά την Αποκ. γ´ 14-17) και τρέφοντας ειλικρινή συμπάθεια και στον Ντόκινς και στον Τατσόπουλο (πως να αντιπαθήσεις ασθενείς!), παρακάτω θα υποστηρίξω ότι, η μανική μαχητική προσκόλληση στην προώθηση κάθε ιδεολογήματος (εν προκειμένω της στρατευμένης αθεΐας), αποτελεί για τον εργάτη του ιδεολογήματος, τον χώρο του δικού του παράδεισου. Είναι ο χώρος όπου η ύπαρξή του αποκτά νόημα. Είναι ο χώρος μέθεξης, με το θεό του. Θα υποστηρίξω ότι κόλαση είναι η έλλειψη νοήματος.

Δε θα ασχοληθώ καθόλου με απολογητική των θρησκειών διότι το θρησκεύειν, είναι σύμφυτο της ανθρώπινης φύσης, δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος στη γη που να μη θρησκεύει (όπως τελικά θα δείξω παρακάτω), κι όποιος δεν το ‘χει καταλάβει απλά κονταροχτυπιέται με ανεμόμυλους.

Πριν προχωρήσουμε παρακάτω, ας ορίσουμε μερικές βασικές έννοιες.

   - Κόλασις: ‘’η του Θεού αμεθεξία’’ (Αγ. Μάξιμος Ομολογητής),

   - Μέθεξις: συμμετοχή, κοινωνία, εμπειρία σχέσης.

   - Θεού μέθεξις: απόλυτα αποκαλυπτική εμπειρία σχέσης.

   - ‘’Aπόλυτα αποκαλυπτική εμπειρία’’: εμπειρία απόλυτης ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ των υπαρκτών.

   - H αθεΐα ως ιδεολόγημα: H στρατευμένη αθεΐα είναι ιδεολόγημα εφόσον είναι ενεργή, οργανωμένη στάση που επιδιώκει να επιβάλλει την αθεΐα ως κοινωνικό, πολιτικό, ή φιλοσοφικό δόγμα (βλ. ChatGPT)

  - Θεός: πηγή νοήματος

  - θεός: δεξαμενή νοήματος

Μετά τους παραπάνω ορισμούς όπου σαφώς συνδέεται η κόλαση με την ύπαρξη ή ανυπαρξία νοήματος, μπορούμε επίσης να συμφωνήσουμε πως,

  - κανείς δε θέλει να είναι στην κόλαση (ανυπαρξία νοήματος) και πως,

  - δεν υπάρχει μόνο ένας ‘’θεός’’ (δεξαμενή νοήματος) και πως,

  - κάθε ‘’θεός’’ είναι εν τινί μέτρω, μεθεκτός (σχετιζόμαστε μαζί του) και πως,

  - κάθε ‘’θεού’’ μέθεξις (κοινωνία, σχέση), νοηματοδοτεί τρόπον τινά τον βίο, και πως

  - νοηματοδότηση σημαίνει, απάντηση σε όσο το δυνατό περισσότερα ‘’πως’’ και ‘’γιατί’’.

Εν κατακλείδι, ‘’Θεού μέθεξις’’, σημαίνει, πλήρης νοηματοδότηση βίου.

Δηλαδή, η συνεχώς αυξανούμενη και μη εξαντλούμενη επ’ άπειρο αποκάλυψη των νοημάτων των υπαρκτών, δίνει νόημα στην διαρκώς εκπλησσόμενη και εκθαμβούμενη ύπαρξη του ανθρώπου. Νόημα παρόμοιο (τηρουμένων των γήινων αναλογιών) με αυτό που δίνουν τα ταξίδια στον άνθρωπο, οι νέες εμπειρίες, το συνεχές scroll dawn, το φαγοπότι του νηστικού με εδεσμάτα νέων γεύσεων χωρίς κορεσμό της πείνας του, ο νεανικός έρωτας. Ή νόημα όπως αυτό που δίνει η παιδική ηλικία στον άνθρωπο, δια της συνεχούς πληρώσεως και αυξήσεώς του, όπως και δια της συνεχούς αποκάλυψης-ανακάλυψης του κόσμου και κατανόησής του, όπως και δια της συνεχούς προσδοκίας απόκτησης νέων εμπειριών με σκοπούμενο εκούσια ή ακούσια αυτοπραγμάτωση.

Πχ, ένα μωρό ζει στον παράδεισο, εφόσον υπάρχει, εν μέσω συνεχών πολλαπλών αυξανόμενων ‘’αποκαλύψεων’’, ‘’κατανοήσεων’’, ‘’σχέσεων’’ και ‘’δυνατοτήτων’’. Ένας έφηβος το ίδιο. Η προσδοκία (σκοπός) του εφήβου για περισσότερη ‘’αποκάλυψη’’,  ‘’κατανόηση’’ και αυτοπραγμάτωση, νοηματοδοτεί το παρόν του.

Όσο ο βίος του άνθρωπου νοηματοδοτείται (βαίνει σκοπούμενος), ο άνθρωπος βιώνει μία αίσθηση ικανοποίησης, πληρότητας, χαράς (παράδεισος).

Κατά την ενηλικίωση, ο δωρεάν παράδεισος της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, δεν παρέχεται πια.

Ο άνθρωπος καλείται να νοηματοδοτήσει μόνος του το βίο του, αναζητώντας δεξαμενές, ή πηγές νοήματος.

Καλείται λοιπόν να αντλήσει νόημα από πάρα πολλές δεξαμενές νοήματος. Κάθε δεξαμενή νοήματος είναι και ένας θεός.

Γι αυτό και υπάρχουν τόσες ιδεολογίες. Η ιδεολογίες είναι δεξαμενές νοήματος που παρέχουν σαφώς μια διέξοδο από την κόλαση της ανοηματικότητας. Το θέμα είναι πως τις περισσότερες φορές, διαρκούν σχετικά λίγο, αφού ως δεξαμενές πεπερασμένης χωρητικότητας, εξαντλούνται κάποτε.

Τα 40 είναι μια μέση ηλικία γύρω κατά την οποία ο άνθρωπος θα ‘πρεπε κανονικά να εξαντλεί τη δεξαμενή νοήματος της νεανικής του ηλικίας. Όμως, στη σύγχρονη κοινωνία δυστυχώς, πολλές φορές αυτό συμβαίνει νωρίτερα. Ο άνθρωπος με το τέλος της εφηβείας (στο τέλος των 30 πλέον) ‘’τάχει δει όλα’’, και ‘’τάχει απορρίψει όλα’’. Δε μένει χώρος ούτε για ιδεολογίες ούτε για τίποτα. Συνεχίζει απλά να επιβιώνει μέσα σε μία κόλαση, που το μόνο ίσως που τον κρατά στη ζωή, είναι η συνήθεια και κάποια ζωώδη ένστικτα.

Η μόνη απόδειξη πως ο Θεός υπάρχει, είναι η νοηματοδότηση που Αυτός παρέχει. Όχι με την σκοπιμότητα κάποιας επέκεινα ανταμοιβής, αλλά με την ‘’εδώ και τώρα’’ απειροελάχιστη μέθεξη Του, σε όσους αποφασίσουν να νοηματοδοτηθούν από Αυτόν. Δεν είναι απαραίτητη η επιστημονικοφανής γνώση Του. Αρκεί να Τον επιλέξει κανείς, μεταξύ άλλων ‘’πηγών νοήματος’’.

Λυδία λίθος αυθεντικότητας παραδείσου (προκειμένου να μην παιδεύεται ο άνθρωπος) δεν υπάρχει. Εδώ το μεγαλειώδες μυστήριο της ελευθερίας, προηγείται. Κάθε εκ των προτέρων, απόδειξη γνησιότητας θα διέλυε πρώτα την ελευθερία και αμέσως μετά τον παράδεισο. Ο καθένας επιλέγει τον παράδεισό του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα από το χώρο της ψυχιατρικής είναι η θεώρηση της κατάθλιψης ως επιλογής προσωπικού παράδεισου. Οι αποδείξεις για τον παράδεισο εδώ, έχουν αντικατασταθεί από τη γνώση του παραδείσου. Ο άνθρωπος καλείται να γνωρίσει κι όχι να πιστέψει. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Καρλ Γιουνγκ ‘’Δεν πιστεύω στο Θεό. Γνωρίζω το Θεό’’. Και κάθε ‘’πιστός’’, γνωρίζει το θεό του και μάλιστα πολύ καλά. Πχ, εάν θεός για κάποιον είναι η κατάθλιψη, προφανέστατα τον έχει γνωρίσει πολύ καλά, όπως και τον ‘’παράδεισο’’ που αυτή προσφέρει.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν ο Ντόκινς και ο Τατσόπουλος (που δεν είναι άθεοι, απλά δεν αντλούν νόημα από το χριστιανισμό), είναι ότι ο άνθρωπος (όπως ακριβώς κι αυτοί), ψάχνει απεγνωσμένα, νόημα. Η μέθεξή του με κάποια δεξαμενή νοήματος, του επιτρέπει να αποφεύγει την κόλαση. Και οι δύο, χωρίς να το συνειδητοποιούν θρησκεύουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θρησκεύουν οι πιστοί κάθε άλλης θρησκείας. Είναι η ανάγκη για άντληση νοήματος, που τους έκανε να ‘’αντλούν νόημα’’ από το ιδεολόγημα της μαχόμενης αθεΐας. Είναι ευκολότερο να το καταλάβουμε αυτό εάν αντικαταστήσουμε την λέξη ‘’θρησκεύω’’ με τη φράση ‘’αντλώ νόημα’’. Ό,τι νοηματοδοτεί την ύπαρξη, είναι θεός. Και κάθε θεός, προσφέρει τρόπο τινά κάποια ικανοποίηση. Και η ικανοποίηση αυτή, επιτρέπει στον άνθρωπο να επιβιώνει.

 

Πχ, ο άνθρωπος, θα πιστέψει στον αστρολόγο αντί τον αστρονόμο, διότι αστρολόγος νοηματοδοτεί την ύπαρξη του, ενώ ο αστρονόμος την απονοηματοδοτεί. Ο αστρολόγος δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα «γιατί» και έτσι ο άνθρωπος αισθάνεται μέρος ενός νοηματικού κόσμου που τον συμπεριλαμβάνει, αλληλοεπιδρώντας μαζί του και όχι ένα τίποτα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Το πρόβλημα με τους διάφορους θεούς είναι ότι δυστυχώς για τους πιστούς τους, οι θεοί αυτοί δε μένουν πιστοί στη σχέση (μέθεξη) με τον οπαδό τους. Αυτό ίσως να αποτελεί και κάποιου είδους τεκμήριο αυθεντικότητας. Αργά ή γρήγορα, θα εγκαταλείψουν τη σχέση (εξάντληση δεξαμενής), αφήνοντας τον πιστό λιμοκτονούντα. Εάν όχι κατά τη διάρκεια της ζωής του πιστού, σίγουρα στο τέλος της, ή μετά το τέλος της.

Η μη νοηματοδότηση του θανάτου, απονοηματοδοτεί όλη τη ζωή. Κι αν ακόμα ο άνθρωπος, κατάφερε να νοηματοδοτήσει όλη του τη ζωή, κάπου στο τέλος και μόνο η ανοηματικότητα του γεγονότος του θανάτου είναι ικανή να τον ‘’κολάσει’’. Εξ’ ού και η επιθανάτιος αγωνία της μη καταλλαγής με την ανοηματικότητα και της αδυναμίας μέθεξης με την νοηματικότητα.

Η μανία του ανθρώπου να ζει στη ζωή αυτή παραδεισένια, αποδεικνύει την ύπαρξη Θεού. Η αναγνώρισή Του, είναι η πρόκληση.

Μόνο εάν υπάρχει παράδεισος μετά το θάνατο, υπάρχει παράδεισος πριν το θάνατο.

 

ΝΑΛ