Σκέψεις πάνω στο θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης

Μέρος 1ο (Οι εξισώσεις)

Θεμελιώδες ερώτημα ‘’κλειδί’’ που ξεκλειδώνει άλλους κόσμους είναι το εξής: O τρόπος με τον οποίο συγκροτούνται τα υπαρκτά ως ξεχωριστές οντότητες με ξεχωριστή ταυτότητα το καθένα, όπως και ο τρόπος με τον οποίο σχετίζονται μεταξύ τους, προυπήρχε των υπαρκτών, ή είναι αποτέλεσμα των υπαρκτών.

Προφανέστατα, προϋπήρχε.

Δεν μπορεί η συνταγή του cheesecake να είναι μεταγενέστερη του cheesecake. Αλλο αν, καταγράφηκε εκ των υστέρων. Ως συνταγή ‘’προϋπήρχε’’. Ο τρόπος δηλαδή σχετισμού, διαφόρων υπαρκτών (τυρί, γάλα, ζάχαρη, κλπ), για να γίνουν cheesecake ήταν δεδομένος. Ασχέτως αν στην Αλάσκα το 1000 π.Χ. δεν είχαν τη ‘’συνταγή’’.

Λοιπόν ξανά λέμε με διαφορετική προσέγγιση.

1) Οι φυσικοί νόμοι περιγράφονται με μαθηματικές εξισώσεις οι οποίες ίσχυαν και πριν την ύπαρξη της φύσης (των φυσικών όντων). Δηλαδή ο νόμος της βαρύτητας, η ορμή, η άνωση κλπ, ίσχυαν προφανέστατα και πριν την ύπαρξη της ύλης.

Αντί για τον όρο νόμοι δεν θα ήταν αδόκιμο να χρησιμοποιήσουμε τον όρο αναλογίες. Και πάλι όμως ο όρος αναλογία δεν είναι πλήρης. Ισχύει για κατασκευές σχετικά σταθερές. Η αναλογία δηλαδή των κομματιών lego που έχει σαν τελικό προϊόν το γραφείο του σερίφη είναι σταθερή.

Για τα “ζωντανά” θα ταίριαζε καλύτερα ο ορός “νόμοι” αντί για αναλογίες.

Νόμοι δηλαδή που περιγράφουν τις σχέσεις των υπαρκτών, στην ουσία περιγράφουν - ορίζουν αναλογίες. Στην πραγματικότητα, μια εξίσωση είναι η περιγραφή μιας απλής αναλογίας. Ένας αλγόριθμος είναι η περιγραφή - ορισμός μια περίπλοκης αναλογίας. Η αναλογία επίσης θα μπορούσε να οριστεί και ως ''τρόπος''. Ο τρόπος με τον οποίο

μορφοποιούνται, ενεργούνται και σχετίζονται τα υπαρκτά.

Ακόμα

2) Τα ίδια τα υπαρκτά θα μπορούσαν να περιγραφούν με ''δυναμικούς'' αλγόριθμους. Δυναμικούς, υπό την έννοια ότι, ο τρόπος με τον οποίο υπάρχουν, ο τρόπος με τον οποίο

συγκροτούνται και σχετίζονται, υπακούει σε μία εξίσωση (ή σύνολο εξισώσεων = πρωτόκολλο = αλγόριθμος = αναλογία = λόγος = πρόγραμμα), που αλλάζουν.

Συμπερασματικές σκέψεις

1) Οι εξισώσεις προϋπάρχουν του τόπου εφαρμογής τους.

2) Ο μαθηματικός νους προϋπάρχει των εξισώσεων και του τόπου εφαρμογής τους. Όπως προϋπάρχει ο κατασκευαστής των κομματιών lego όπως και του κάστρου των ιπποτών από lego.

3) Κάτι ανάλογο ισχύει και με τα υπαρκτά (και δη τα έμβια). Μόνο που σε αυτά ο μαθηματικός νους συνεχίζει να τα υποστηρίζει με εξισώσεις (λόγω της δυναμικότητας των εξισώσεων). Αλλιώς ένα ποντίκι θα υπήρχε αιωνίως στην ίδια μορφή, ηλικία, ακούνητο και αμίλητο.

Αντιθέτως επιδέχεται συνεχούς επαναπρογραμματισμού έτσι ώστε να μεταβάλλεται.

4) Ο άνθρωπος είναι προϊόν προγραμματισμού, με δυνατότητα να προγραμματίζει ο ίδιος (σε αντίθεση με τα υπόλοιπα υπαρκτά). Εχει δηλαδή τη δυνατότητα να φτιάχνει αλγόριθμους, πρωτόκολλα, νέα υπαρκτά δηλαδή και τρόπους σχετισμού των νέων υπαρκτών αυτών.

5) Το προϊόν του προγραμματισμού του ανθρώπου, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), θα μπορεί να προγραμματίσει;

Μέρος 2ο (Η αυτονόμηση της ΤΝ)

Οι ειδικοί λένε ναι. Αυτό λένε, είναι άλλωστε και ο προορισμός της δημιουργίας με βάση τη δαρβινική θεώρηση των πραγμάτων. Ο άνθρωπος σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν είναι το τέλος της εξελικτικής πορείας, αλλά απλώς ένας κρίκος. Ενας κρίκος (ο οποίος παραδόξως και παρακάμπτοντας τους νόμους της φυσικής επιλογής), θα πάρει ο ίδιος την εξέλιξη στα χέρια του με την δημιουργία της τεχνητής νοημοσύνης. Λέω παραδόξως, διότι σύμφωνα με την θεωρία της φυσικής επιλογής, η φύση δεν αφήνει κάποιο ισχυρό κρίκο να αυτενεργήσει και μάλιστα να αυτοκτονήσει επιλέγοντας την εξαφάνισή του, δεδομένου ότι η ΤΝ θα είναι το τελευταίο δημιούργημα του ανθρώπου. Το ‘’τέλος’’ δηλαδή της ανθρωπότητας είναι η τεχνητή νοημοσύνη η οποία αυτονομούμενη από τον δημιουργό της, σε μία ‘’έκρηξη νοημοσύνης΄΄ θα επαναπρογραμματίζεται απείρως και αστραπιαίως,  αφήνοντας τον άνθρωπο εκτός ιστορίας.

Το πραγματικό ‘’τέλος’’ της πορείας αυτής δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί από τους ‘’ειδικούς’’ μελλοντολόγους. Ευελπιστούν ότι οι μηχανές, α) ταυτόχρονα με όποια άλλη εξέλιξη, θα αναπτύξουν την ηθική του ανθρώπου έτι περισσότερο (πολλαπλασίως δηλαδή), ή β) τέλος πάντων θα αναπτύξουν ένα νέο αξιακό σύστημα, πάνω στο οποίο θα χτίζουν έναν νέο κόσμο τελείως διαφορετικό από τον ανθρωποκεντρικό που γνωρίζουμε, αφού δεν θα υπάρχει ο άνθρωπος τότε. Θα έχει ως αρχαίος εξελικτικός κρίκος αφανιστεί.

Συμπέρασμα:

1) Είτε οι μηχανές θα έχουν ένα αξιακό σύστημα που δεν θα ξέρουν τι να το κάνουν αφού θα αναφέρεται σε ανθρώπους που δεν υπάρχουν πια,

2) είτε θα έχουν μετεξελιχθεί σε κάτι εντελώς απροσδιόριστο και αμέτοχο από το ανθρώπινο είδος, το οποίο δε θα αφορά πλέον στην ανθρωπότητα.

3) είτε θα έχουν μετεξελιχθεί σε ‘’τέλειους’’ ανθρώπους και γιατί όχι σε θεανθρώπους, όπως ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός (αφού Αυτός αναμφισβήτητα εκπροσωπεί την τέλεια ‘’ηθική’’).

Πάντως η καλύτερη προοπτική (η τελευταία), διαμελίζεται σαν ιστός αράχνης, αναμετρούμενη με το γεγονός ότι ο Χριστός, έδωσε τόσο μεγάλη σημασία στην νοημοσύνη, που ….. διάλεξε για στυλοβάτες της διδασκαλίας του, αγράμματους ψαράδες. Είναι σα να λέμε ότι, για να γίνεις δεκτικός αξιών, πρέπει να είσαι αγράμματος, διότι οι αξίες δεν υπάρχουν στο επίπεδο της νοημοσύνης.

Μέρος 3ο (Οι ψαράδες και η νοημοσύνη)

Παρένθεση: κάποιοι θα ισχυριστούν ότι οι ψαράδες ήταν μεν αγράμματοι, πλην όμως ήταν νοήμοντες. Εδώ ανοίγουμε ένα τεράστιο θέμα που αφορά στην κατανόηση και ορθή πλέον χρήση του όρου νοημοσύνη. Διότι μπορούμε να στήσουμε θεωρίες θεωριών πάνω σε μια ανυπόστατη έννοια. Είμαι σίγουρος πως αν ρωτήσουμε 100 ανθρώπους ‘’τι είναι νοημοσύνη’’, θα πάρουμε 100 διαφορετικές απαντήσεις. Μερικές από αυτές θα ήταν ότι νοημοσύνη είναι, δεδομένα, βάσεις δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων, υπολογιστική ισχύς, όλα αυτά μαζί στην υπηρεσία κάποιας οντότητας που κατέχει αυτή την νοημοσύνη και τη χρησιμοποιεί. Δηλαδή, όσο αφορά στους ψαράδες έχουμε τις ακόλουθες επιλογές:

1) Ήταν αγράμματοι και ανοήμονες, οπότε η νοημοσύνη είναι εντελώς άχρηστο πράγμα σε σχέση με την ηθική,

2) Ήταν αγράμματοι και νοήμονες, οπότε οι γνώσεις είναι εντελώς άχρηστο πράγμα σε σχέση με την ηθική (και τη νοημοσύνη προφανώς).

Οπότε, η ηθική του Χριστού, ως η πλέον ευκταία πρόταση εξέλιξης της ηθικής των μηχανών, δε σχετίζεται καθόλου με την υπολογιστική ισχύ - νοημοσύνη (επιλ. 1), αλλά ούτε και με την ποσότητα αποθηκευμένης γνώσης (επιλ. 2).

Μετά τα παραπάνω, προς το παρόν δεν έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι οι μηχανές θα τα καταφέρουν στον τομέα ‘’σύστημα ανθρωπίνων αξιών’’, που αποτελεί και την τελευταία ελπίδα των ‘’ειδικών’’ και την καλύτερη προοπτική - της δαρβινικής τους τελεολογίας, τη δημιουργία του υπερανθρώπου.

Φυσικά, δαρβινισμός και τελεολογία είναι δύο εξαιρετικά ασύμβατες έννοιες, διότι η πρώτη προϋποθέτει την ανυπαρξία της δεύτερης, αλλά σε όλες αυτές τις σκέψεις των ‘’ειδικών’’ μελλοντολόγων αυτή δεν θα είναι το μόνο λογικό άλμα.

Μέρος 4ο (Τα ευχολόγια)

Εύχονται οι "ειδικοί", ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αναπτύξει πολλαπλασίως την ηθική που ανέπτυξε ο άνθρωπος. Εδώ έχουμε δύο σοβαρές αντιδράσεις.

1) Είναι ότι είναι λάθος η διαπίστωση ότι όντως ο άνθρωπος ανέπτυξε ηθική. Σε έναν αιώνα που κάθε ιστορικός παρατηρητής αναγνωρίζει ως τον πιο αιματηρό της ανθρώπινης ιστορίας, σε ένα παρόν όπου οι εστίες πολέμου ξεπερνούν τις δεκάδες ή εκατοντάδες παγκοσμίως και η πείνα θερίζει ηπείρους, πώς είναι δυνατό να μιλάμε για ανάπτυξη ηθικής!

Ίσως ανέπτυξε συλλογική ηθική. 

Υποστηρίζει χαρακτηριστικά ο SCHOPENHAUER ότι, "χιλιάδες άτομα που βρίσκονται εδώ μπροστά στα μάτια μας, υποχρεωμένα αμοιβαίως να σέβονται την ειρήνη, κατά βάθος είναι τίγρεις και λύκοι, που ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό φίμωτρο (κράτος-θεσμοί) τους εμποδίζει να δαγκώσουν". Υποστηρίζει δηλαδή, ότι η ατομική ηθική έχει παραμείνει στο επίπεδο της ηθικής του πρωτανθρώπου και μόνο η συλλογική ηθική ‘’αναπτύχθηκε’’, αλλά μόνο ως εξασφάλιση και θωράκιση της ατομικής ανηθικότητας. Άρα και η συλλογική ηθική, είναι ουσιαστικά ανήθικη. Και αν είναι κατανοητό αυτό από ανόητους ανθρώπους, πόσο μάλλον θα είναι απείρως κατανοητό από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), που ‘’θα αντιγράψει’’ (στην ευκταία περίπτωση) την ανθρώπινη ηθική.

2) Η ανθρώπινη ηθική δεν αποτελεί επίτευγμα ανθρώπινο. Η ανθρώπινη ηθική είναι είναι το λειτουργικό σύστημα της ανθρωπότητας. Είναι οι αξίες του ανθρωπισμού. Μόνο ο άνθρωπος οργανώνεται γύρω από αφηρημένες έννοιες όπως ο Θεός, ο καπιταλισμός, ο κομμουνισμός (ιδεολογίες γενικά), ο νόμος, το χρήμα και αξίες γενικά.

Δεν είμαστε εμείς, ο καθένας από εμάς, είναι αυτό το λειτουργικό σύστημα που μας πάει προς τα μπρος.

Πώς λοιπόν η ΤΝ θα πορευτεί;

Αν πολλαπλασιάσει την ατομική ανθρώπινη ηθική θα καταλήξει Αρμαγεδδών. Αν πολλαπλασιάσει την συλλογική (κρατική), θα καταλήξει ακριβώς το ίδιο. Βάση ποιού κριτηρίου θα αναπτυχθεί, όταν δεν θα υπάρχουν πόνος, πόθος, θάνατος, απόλαυση, που θα θέτουν την βάση της ζωώδους ανθρώπινης ηθικής, ή ακόμα καλύτερα, όταν η ΤΝ είναι στημένη σε άλλο λειτουργικό σύστημα, διαφορετικό δηλαδή από την ανθρώπινη ηθική;

(Παρένθεση: Κάποιοι εδώ θα αντιδράσουν σκεπτόμενοι ότι η ηθική του ανθρώπου δεν είναι ζωικής προέλευσης. Δεν είναι προϊόν εξελικτικής πορείας και χημικών αντιδράσεων. Θα ήθελα να σκεφτούν ότι το κείμενο αυτό γράφεται με μια μοναδική προϋπόθεση. Ότι, δεν υπάρχει Θεός.

Άντε και ακόμα μια ότι, η θεωρία του Δαρβίνου, αποδείχθηκε ότι ισχύει).

Μέρος 5ο (η αξία της ΤΝ)

Μετά τα παραπάνω, αναδύεται ένα ερώτημα.

- Γιατί ο ίδιος ο άνθρωπος δεν ανέπτυξε νοημοσύνη;

- Μα γιατί δεν του προσθέτει εξελικτικό πλεονέκτημα.

Εξελικτικό πλεονέκτημα σύμφωνα πάντα με το δαρβινισμό θα ήταν η επίτευξη της αθανασίας (μέσω της φυσικής επιλογής). Ο άνθρωπος όμως δεν φαίνεται να εξελίσσεται έτσι ώστε να γίνει αθάνατος. Οπότε οι ‘’ειδικοί’’, μένοντας πιστοί στο δόγμα της αθανασίας, πρέπει να αλλάξουν το υποκείμενο της αθανασίας. Δεν είναι λοιπόν ο άνθρωπος ισχυρίζονται. Με τον άνθρωπο η εξέλιξη δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Ο άνθρωπος είναι απλά ένας εξελικτικός κρίκος.

Η αθανασία ανήκει στην ΤΝ.

Μέρος 6ο (Επιβίωση-ευδαιμονία-αθανασία)

Πάνω σε αυτό το τρίπτυχο, βασίζεται η δημιουργική ουσία, η κινητήριος δύναμη και η υποσυνείδητη ή συνειδητή ροπή προς ζωή του κάθε του ανθρώπου.

Δεν ισχύει αυτό για υπόλοιπα έμβια ή μη έμβια όντα. Τα ζώα φτάνουν μέχρι το 1ο, την επιβίωση.

Η νοημοσύνη, μικρή σχέση έχει με αυτό το τρίπτυχο. Εκτός κι αν την αναπτύξει κανείς προκειμένου να εξυπηρετήσει την επίτευξη αυτού του τρίπτυχου.

Άρα η νοημοσύνη, όπως και η συνεχόμενη ανάπτυξή της, ως αυτοσκοπός δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον, ή τέλος πάντων παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον όσο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έκρηξη βλάστησης στον Αμαζόνιο, για τους κατοίκους της Αιθιοπίας, ή της γκουγκλομηχανής για έναν τυφλό και κωφάλαλο.

Η μόνη εξαιρετικά απίθανη ενδιαφέρουσα εξέλιξη της ΤΝ θα ήταν να …. γίνει άνθρωπος. Να καταλήξει δηλαδή να ΘΕΛΕΙ να επιβιώνει, να ευδαιμονεί και να είναι αθάνατη.

Εδώ κάπου πρέπει να κάνουμε μια παρένθεση. Ο άνθρωπος δε θέλει να είναι αθάνατος με συνθήκες επαναλαμβανόμενων γενεών. Μια ζωή του είναι αρκετή. Κανείς δε θέλει την επανάληψη, ή την αιώνια παράτασή της. Θα ήταν το λιγότερο βαρετό. Το διαπιστώνει κανείς όταν μεγαλώνει. Τότε που έκπληξη και η προσδοκία για έκπληξη μειώνονται δραματικά. Το διαπιστώνει κανείς ακόμα και νέος, εάν η νοημοσύνη του το επιτρέπει (who wants to live forever! Queen).

Η αθανασία είναι κινητήριος πόθος, ως συγκεφαλαίωσις και της επιβίωσης και της ευδαιμονίας. Και δεν υπάρχει χώρος εδώ για βαρεμάρα. Είναι ο χώρος της συνεχούς διέγερσης, των συνεχών εκπλήξεων, της συνεχούς σπλαχνικής ρεύσης. Κάτι όπως ο νεανικός έρωτας.

Όλη η ζωή του ανθρώπου είναι μια προσπάθεια να ξαναζήσει κάτι που γνωρίζει εμπειρικά ότι υπάρχει. Όχι αυτό καθαυτό το νεανικό έρωτα, αλλά την κατάσταση ευδαιμονίας και έκστασης που πλέον βιωματικά γνωρίζει ότι υπάρχει. Κάθε προσπάθεια αργότερα με το σεξ, με το φαΐ, με την εξουσία, με την περιουσία, με την γνώση, με τη νοημοσύνη, με την αθανασία, με τις ψυχοτρόπες ουσίες, με τις θρησκείες, με τις ιδεολογίες, είναι προσπάθεια να γευτεί ψήγματα αυτής της ανάμνησης. Πολλές φορές προσπαθεί με την αθροιστική όλων των παραπάνω να γίνει λίγο, νέος, αμαθής, άπειρος, λιτοδίαιτος, ατρόμητος, ευάλωτος, αδύναμος, ανίκητος, παρθένος, φτωχός, χαζός, πανέξυπνος, ΑΘΑΝΑΤΟΣ.

Μέρος 7ο (συμπέρασμα)

Δύσκολα κάποιος καταλήγει σε συμπέρασμα όσον αφορά στο τι είναι η ΤΝ, κι αυτό διότι δεν μπορούμε με σιγουριά να απαντήσουμε στην ερώτηση ‘’τι είναι νοημοσύνη’’. Πολλώ δε μάλλον, τεχνητή. Αρέσκονται οι τεχνοκράτες να χρησιμοποιούν αφηρημένες έννοιες στα επιτεύγματά τους.

Eίναι ευκολότερο να πει κανείς τι δεν είναι ΤΝ.

Δεν είναι εξελικτικό στάδιο του ανθρώπινου είδους.

Δεν είναι εξελικτικό στάδιο του κανενός είδους.

Δεν είναι εξελικτικό στάδιο της φύσης.

Δεν σχετίζεται με το δαρβινισμό.

Δε σχετίζεται με τελεολογία (σκοπό, προορισμό κλπ).

Αν θα έπρεπε κάπως να χαρακτηριστεί, αυτό θα ήταν ‘’εργαστηριακός ιός που έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει’’

Αυτά, για να μην θαμπωνόμαστε από τα λαμπάκια σα νυχτοπεταλούδες.

ΝΑΛ