Σκέψη - ύπαρξη - ελευθερία - δικαιοσύνη

Επειδή, όλη μας η ζωή αναλώνεται σε κρίσεις για τους άλλους, δηλαδή κατά πόσο οι γύρω μας είναι δίκαιοι, άδικοι, ατομιστές ή αλτρουιστές, ικανοί ή ανίκανοι, ας αμπελοφιλοσοφίσουμε λίγο και ίσως κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας λίγο καλύτερα.

Μέρος 1ο

Πάει καιρός πια, που στη Δύση ο άνθρωπος ‘’υπήρχε επειδή σκεφτόταν’’ (Καρτέσιος).

Η “μεγαλειώδης” αυτή ρήση του Καρτέσιου, ως σκέψη ήταν φυσικά πρωτοποριακή για τους κανίβαλους ευρωπαίους, που στην αυγή της δικιάς τους ιστορίας, άρχισαν σιγά σιγά να ανακαλύπτουν την ταχινόσουπα.

Ήτο γι αυτούς μια κάποια πρόοδος.

Ήτο, όπως να το πεις, μια εξέλιξις.

Παρήλθε όμως ο καιρός και σήμερα πλέον, ο δυτικός άνθρωπος υπάρχει, απλά επειδή ... υπάρχει!

Τρεις χιλιετηρίδες ιστορικών χρόνων (συλλογικής μνήμης) για να φτάσει η ανθρωπότητα στον Καρτέσιο και μόλις τρεις αιώνες, από τον Καρτέσιο μέχρι σήμερα, για να ξαναπάει πίσω από ‘κει που άρχισε.

Ο Δαρβίνος θα στριφογυρίζει στον τάφο του.

Απέτυχε και στη φυσική διάσταση της θεωρίας του, αφού δεν εξελιχθήκαμε έτσι ώστε να γίνουμε αθάνατοι*, αλλά ούτε πνευματικά εξελιχθήκαμε (προφανέστατα).

Κάποιοι άλλοι θα αντιδράσουν με την πνευματική στασιμότητα. Θα πουν, πως είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό; Αφού υπάρχει η συλλογική μνήμη** και είναι αθροιστική.

Αμ δε!

Αυτοί είναι ως επί το πλείστον απαίδευτοι. Διότι αν τους ενδιέφερε λίγο το θέμα, θα κατανοούσαν ότι όλα έχουν ειπωθεί. Και μάλιστα, αναμασηθεί πολλές φορές. ‘’Ουδέν καινόν υπό τον ήλιον’’  (εκκλ. κεφ. α΄, στ. 9), για να μην αναφερόμαστε πάντα στην ελληνική γραμματεία.

Απλά και δυστυχώς, η συλλογική μνήμη είναι κάτι σαν το λειτουργικό του υπολογιστή. Είναι η βάση, η πλατφόρμα πάνω στην οποία ‘’τρέχουν’’ οι εφαρμογές (οι δυνατότητες). Και τα εφαρμογές μπορεί να είναι, το wikipedia, αλλά μπορεί να είναι και το youporn. Είναι σε όλους γνωστό, ότι η ανάγκη, αναπτύσει το λειτουργικό. Και η ανάγκη για youporn δημιουργεί συλλογική μνήμη (λειτουργικό), κουνελιού.

Κάπου κάπου (στο διάλειμα της τσόντας), κάποιο κουνέλι ανακαλύπτει, τον τροχό. ‘’Σκέφτομαι, άρα υπάρχω!’’ λέει.

Πσσσσσσ!!!!!

Μέρος 2ο

Για να είμαστε όμως δίκαιοι, κάποια μικρή πρόοδο κάναμε ...

Γίναμε λίγο ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΣ. Παραδεχτήκαμε ότι δε σκεφτόμαστε, αφού λέμε ότι ‘’ο άνθρωπος είναι ακόμα ένα ζώο’’. Δε διαφέρει. Είναι απλά λίγο πιο εξελιγμένος. Υπάρχει, με τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν και τα υπόλοιπα ζώα. Και τα ζώα ΔΕΝ σκέφτονται. Δηλαδή σκέφτονται, αλλά με την έννοια ότι περνούν κάποια πράγματα από το μυαλό τους, τα οποία δεν συγκροτούν δημιουργικό λόγο. Ο άνθρωπος (λένε), δημιουργεί, όπως δημιουργεί ο κάστορας, αλλά πιο εξελιγμένα. Είμαστε δηλαδή μεταλλαγμένοι κάστορες.

Δεν είναι ικανοί να παρατηρήσουν διαφορά.

Αλλά, αν ο άνθρωπος υπάρχει επειδή σκέφτεται και η σκέψη του είναι όπως των ζώων, τότε και τα ζώα υπάρχουν για τον ίδιο λόγο που υπάρχει ο άνθρωπος.

Τα φυτά όμως; Υπάρχουν ή δεν υπάρχουν; Οι πέτρες; H φύση γενικά, υπάρχει ή δεν υπάρχει; Σκέφτεται η φύση ή δε σκέφτεται;

Προφανέστατα ‘’σκέφτεται’’ και προφανέστατα έχει ‘’λόγο’’ και προφανέστατα γι αυτό και υπάρχει.

Όμως σίγουρα δεν ήταν αυτό που εννοούσε ο Καρτέσιος.

Ως ορισμός ύπαρξης, ήταν λίγο ατυχής, διότι ενώ ισχύει για όλη την κτίση, αυτός την περιόρισε στον άνθρωπο.

Σίγουρα εννοούσε ότι μόνο ο άνθρωπος υπάρχει ως άνθρωπος και μόνο αυτός σκέφτεται με τον τρόπο που σκέφτεται, δηλαδή δημιουργικά. Αλλά αυτό δεν έγινε κατανοητό από τους μεταγενέστερους που γενικά φρονούν ότι ο νους του ανθρώπου είναι όπως του ζώου και είναι στη φύση του είναι να είναι άναρχος, να λειτουργεί συνεχώς και να παράγει συνέχεια σκόρπιες εικόνες "σκέψεις" που άλλα ζώα τα συνθέτουν παραγωγικά σε μικρό βαθμό (πχ τα σαλιγκάρια) και άλλα (πιο εξελιγμένα) τα συνθέτουν παραγωγικά σε μεγαλύτερο βαθμό (πχ άνθρωποι). Έπεα πτερόεντα, καλύτερα ή χειρότερα εκμεταλλευόμενα, από μια εξελικτική διαδικασία η οποία είναι και τυχαία και λογική (τρέχα γύρευε).

Μέρος 3ο

Κάποιες στιγμές όμως (για λίγο) παρατηρεί ότι μόνο αυτός μπορεί να είναι ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ δημιουργικός. Μόνο αυτός ως είδος έχει συλλογική μνήμη και δημιουργικό λόγο. Μαθαίνει από τους νεκρούς και μεταδίδει στους αγέννητους. Και αυτό γίνεται με τη χρήση του λόγου (διάβασμα, ομιλία, σκέψη), ο οποίος παράγει νέο λόγο (αναβαθμισμένο-updated) και δημιουργία.

Στα ζώα δεν παρατηρείται τίποτα από τα παραπάνω.

Προσπαθεί να κατανοήσει το γιατί, αλλά τα παρατάει γρήγορα.

Έχει κατσικωθεί η ιδέα μέσα του ότι είναι ζώο.

Δεν μπορεί να προχωρήσει πέρα από αυτό. Ζώο, απλά πιο εξελιγμένο. Λέει ‘’κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον και άλλα ζώα θα γίνουν έτσι. Θα σκεφτούν και θα μιλήσουν δημιουργικά’’.

Δεν συνειδητοποιεί ότι ακόμα και αυτή η μικρή πρόοδός του οφείλεται σε μια “μικρή διαφορά” μεταξύ των ανθρώπων και των ζώων η οποία είναι λίγο δύσκολο να προέλθει από εξελικτική διαδικασία (τουλάχιστον με τα μέχρι επιστημονικά δεδομένα). Οι άνθρωποι έχουν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ διαχείρισης του εαυτού τους. Αυτοσκηνοθετούνται. Αυτοπρογραμματίζονται.

Μέρος 4ο

Που όμως εντοπίζεται αυτή η ‘’ελευθερία’’. Τι είναι αυτό που έχει τη δυνατότητα να οικοδομεί τα δομικά στοιχεία που παράγει ο νους (άναρχες σκέψεις) σε λόγο που δύναται να επαναπρογραμματίσει το νου, που με τη σειρά του θα παράξει λόγο, που θα επαναπρογραμματίσει (update) το νου; Τι είναι αυτό που λειτουργεί ως καταλύτης σε κάποιο μέρος της ανθρώπινης υπόστασης και δομεί τον άναρχο λόγο.

Όπως το κατανοώ εγώ, αυτός ο καταλύτης είναι αυτό που λέμε προαίρεση, την οποία θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως τη δυνατότητα του ανθρώπου να επανατοποθετείται. Η δυνατότητα να είναι ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ. Να είναι κυρίαρχος του εαυτού του. Να επιλέγει κάθε δευτερόλεπτο τη στάση του (ποιοτική διάθεση). Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του να ορίζει ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ την ποιότητα της διαθέσεώς του (της στάσης του στα πράγματα και καταστάσεις κάθε δευτερόλεπτο).

Μέρος 5ο

Λόγω των διαφορετικών φιλοσοφικών προσεγγίσεων της έννοιας της ‘’ελευθερίας’’ στην εποχή της ανακάλυψης της ταχινόσουπας (πχ. επηρεασμός από περιβάλλον, γονίδια κλπ), και αν θέλουμε να ορίσουμε υπαρκτικά τον άνθρωπο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τρεις μόνο επιλογές.

1. Ο άνθρωπος είναι το περιβάλλον του και τα γονίδιά του, άρα ανελεύθερος και ανεύθυνος για τις σκέψεις και πράξεις του ή
2. Ο άνθρωπος επηρεάζεται προφανώς από το περιβάλλον του και τα γονίδιά του, αλλά τόσο όσο για να δοκιμαστεί η απόλυτη ελευθερία του να επιλέξει, ή
3. Ο άνθρωπος δρα επηρεαζόμενος από το περιβάλλον και τα γονίδιά του και με τόση ελευθερία (ως προς αυτό), όση κατάφερε αυτός να ‘’κερδίσει’’, αυτοσκηνοθετούμενος. Πόσο δηλαδή κυριάρχησε επί των γονιδίων και του περιβάλλοντός του.

Η 1η επιλογή αφαιρεί από τους δαρβινιστές το δικαίωμα να νομοθετούν, να τιμωρούν, να κατηγορούν και γενικά να εκφράζονται επικριτικά για οποιοδήποτε άνθρωπο (ότι κι αν αυτός έχει πράξει, σκεφτεί ή είναι).***

Η 2η και η 3η επιλογή αφαιρεί από τους δαρβινιστές το δικαίωμα να είναι δαρβινιστές.****

Που καταλήγουμε λοιπόν!

Μη σκοτωνόμαστε για τη βλακεία του κόσμου γύρω μας. Για την αδικία, τους πολιτικούς κλπ. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα (δίκαιο - άδικο), παρά μόνο, ελευθερία και ανελευθερία. Και ποιος μπορεί να πει ότι είναι ελεύθερος; Μεγάλο θέμα. Θα το αναπτύξουμε ίσως σε άλλο κείμενο. Stay tuned!

ΝΑΛ

Υποσημειώσεις:

* Ως φυσικό τέλος της εξελικτικής θεωρίας. Στην πραγματικότητα δεν προστέθηκε ούτε μία ώρα στο προσδόκιμο ζωής του είδους μας και ούτε μία σκέψη με πνευματικό περιεχόμενο (όσοι θέλουν μπορούν να ανατρέξουν στην αρχαία γραμματεία - όχι μόνο την Ελληνική).

Κάποιοι θα αντιδράσουν με το προσδόκιμο ζωής. Να τους εξηγήσω ότι η ΦΥΣΗ του είδους μας δεν άλλαξε. Αν πάρεις έναν άνθρωπο 10.000 πριν και τον ‘’τοποθετήσεις’’ στη σημερινή κοινωνία, αυτός θα ζήσει 80 περίπου χρόνια, ενώ στην εποχή του θα ζούσε ίσως 25-30. Ο ίδιος άνθρωπος. Άρα, δεν εξελίχθηκε ο άνθρωπος (ως είδος), εξελίχθηκε η εξωτερική τεχνική διατήρησής του στη ζωή. Το αντίστροφο παράδειγμα ισχύει φυσικά.

**  Που παρεμπιπτόντως, μόνο ο άνθρωπος έχει σε όλο το ‘’ζωικό βασίλειο’’.

***  Κατά συνέπεια όλα τα παραπάνω ισχύουν για τους κομμουνιστές όπως και για τους ακροδεξιούς. Κοινό σημείο όλων η πίστη στο ''άνθρωπος=ζώον’’

****  Κάθε ένας από εμάς τώρα, υποστηρίζουμε μια από τις παραπάνω θεωρίες. Κανείς όμως δεν έχει δικαίωμα να κατηγορεί τους άλλους, διότι, πολύ απλά:

• Για όσους υποστηρίζουν τη 1η θεωρία, οι λόγοι είναι προφανείς! Πως να κατηγορήσεις έναν τελείως ελεύθερο άνθρωπο! Ένα ζώο!
• Για όσους υποστηρίζουν τη 2η θεωρία έχουν το δικαίωμα να κρίνουν και να κατακρίνουν τους άλλους. Και φυσικά, αυτοί ΔΕΝ θα το κάνουν, διότι αντιλαμβάνονται ότι και αυτοί τότε έχουν την ΑΠΟΛΥΤΗ ελευθερία επιλογών και σίγουρα δεν έχουν πράξει αναλόγως στη ζωή τους.
• Για όσους υποστηρίζουν τη 3η θεωρία, απλά εντάσσονται και αυτοί στη 2η, εφόσον δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον που απλά δεν πολέμησε αρκετά τον εαυτό του, διοτι δεν γνωρίζεις τις συνθήκες της μάχης (περιβάλλον, IQ, EQ, ισχυρός εχθρός κλπ). Και σίγουρα κανείς μας δεν είναι τόσο καλός μαχητής στη μάχη με το δικό του εχθρό (εαυτό).